Dlaczego nie wypełniamy noworocznych postanowień?

Cele, które wyznaczamy sobie na przełomie roku obarczone są pewnymi wadami utrudniającymi ich realizację. Nie wyciągamy wniosków i wciąż doświadczamy rozczarowania własną postawą. Tymczasem każdy z nas ma wszystko, aby to zmienić. Istnieje kilka konkretnych przyczyn porażki.

Wielokrotne postanawianie zmiany w okolicach Nowego Roku i szybkie rezygnowanie z niej jest dość powszechnym zjawiskiem. Niestety za każdym razem ponosimy konsekwencje psychiczne. Poczucie, że nie daliśmy rady wiąże się ze spadkiem samooceny, pewności siebie, zaufania do własnej sprawczości i kontroli nad życiem. Jak zatem możemy zapobiec powtórce sytuacji w przyszłym roku?

Kryterium wartości celu

Postanowienia, których żywot jest bardzo krótki, najprawdopodobniej od początku nie były przez nas traktowane poważnie. Jest to jedna z przyczyn porażki. Trwałe zobowiązania wobec siebie nie zapadają przypadkowo.

Tymczasem cele formułowane w Sylwestra lub Nowy Rok często powstają ad hoc, pod wpływem chwilowych emocji, cudzego postanowienia lub z nawyku. Nie dziwi więc, że wiele z takich obietnic nie dotyczy spraw, na których istotnie nam zależy. Warto zadawać sobie pytania o sens zmian: „Z czym dobrym dla mnie wiąże się nowe zachowanie?”, „ Czy ja naprawdę tego potrzebuję?”, „Czy chcę podjąć ten wysiłek?”. Jeśli nie jesteśmy pewni korzyści lub czujemy się niegotowi na stawiane przed sobą wyzwanie, lepiej z niego zrezygnować.

Cel musi być osiągalny

Sam w sobie moment postanawiania zupełnie nie sprzyja racjonalnej decyzji. Po świętach zwykle jesteśmy bardziej wypoczęci, odprężeni, lepiej nastawieni do życia. Nietrudno w takich okolicznościach przecenić swoje możliwości. Powrót do codziennych obowiązków weryfikuje nasze zasoby i okazuje się, że noworoczne wyzwania napotykają więcej przeszkód niż nam się wydawało. Co więcej motywacja do wkładania wysiłku w ich pokonywanie jest nieporównywalnie mniejsza od noworocznej.

Siła motywacji

Najkorzystniejsze jest formułowanie postanowień pod wpływem silnego bodźca, który uzmysłowił nam straty związane z brakiem zmiany lub wynikające z niej atrakcyjne korzyści. Takim punktem zwrotnym może być na przykład choroba wynikająca ze złego trybu życia lub propozycja pracy pod warunkiem nabycia nowych kwalifikacji. Wystarczy, że zaistnieją jakieś okoliczności, które zwiększają potrzebę, aby w ten sposób wyznaczony cel miał szansę powodzenia. Nowy Rok sam w sobie nie jest impulsem do wzmożonego wysiłku dla osiągniecia tej, a nie innej zmiany.

Co jeszcze utrudnia realizowanie celu?

Rzucając postanowienia bez namysłu, najprawdopodobniej sięgniemy po wyzwania, które już wcześniej wielokrotnie przed sobą stawialiśmy, wciąż nie osiągając zamierzonego efektu. Zatem będą to jedne z trudniejszych dla nas spraw, już obarczone niepowodzeniami, stanowiące jakiś życiowy problem. Naturalnie takie postanowienie rzucone kolejny raz przy okazji Nowego Roku ma znikomą szansę spełnienia.

Oczekiwany efekt

Jeśli cel jest przemyślany, osiągalny i ważny dla nas, to jeszcze nie wszystko, aby go dopiąć. Musimy umieć zdefiniować sukces.

Najczęściej postanowienia mają charakter tak ogólny, że nie wiadomo właściwie, co sobie obiecujemy i jak mamy się o to starać. „Przestanę się zamartwiać”, „Zadbam o siebie”, „Będę mniej pracował” itd.  Po takiej deklaracji musimy zadać sobie pytanie: „Czyli, co będę robił?” lub „Czego konkretnie nie będę robił?”. Skuteczne przedsięwzięcia nie mogą być powierzchowne, podejmowane bez świadomości tego, co konkretnie postanawiam zmienić, na jakie zachowania przekłada się nasz cel.

Strategia wprowadzania zmian

Noworocznym postanowieniom rzadko  towarzyszą plany działania dotyczące tego, jak swoje chęci wprowadzić w życie Konieczne jest przemyślenie, czego potrzebujemy, aby zrealizować postanowienie. Dobra organizacja zapewniająca włączenie nowych zachowań w codzienność stanowi podstawę sukcesu.

Niektóre postanowienia nie są pod tym względem wymagające, np. „Będę codziennie przynajmniej godzinę spacerował z psem”, „W każdym miesiącu znajdę czas na wizytę w teatrze”. Oczywiście składając sobie takie obietnice, warto już wiedzieć, kiedy chcemy to robić, czy musimy zrezygnować z czegoś innego, jak zadbamy o motywację itp.

Natomiast cele w stylu „Przejdę na dietę” musimy dokładnie zaplanować, określając poszczególne działania, które pozwolą je realizować. Przemyślenie strategii jeszcze nie gwarantuje powodzenia, lecz jej brak całkowicie je uniemożliwia.

Jak wytrwać w postanowieniach?

Warto zawczasu pomysleć o sposobach radzenia sobie z utratą mobilizacji do nowych aktywności. Bardzo korzystne jest utrzymywanie kontaktu z innymi osobami podejmującymi to samo wyzwanie. Najczęściej jednak  wystarczy bliska osoba, która choć nie doświadcza tego, co my, będzie wspierać, zachęcać, a czasem rozliczać.

Wsparcie społeczne jest nie do przecenienia, lecz również sami możemy pomagać sobie w utrzymaniu motywacji, np. określając sposób sprawdzania naszych postępów. Cele mierzalne łatwiej jest realizować długoterminowo.

Metoda drobnych kroczków

Jeśli postanowienie nie wiąże się z zachowaniem, które samo w sobie jest nagradzające, utrzymanie motywacji staje się dużym wyzwaniem. Dlatego warto w dążeniu do celu wyznaczać etapy. Realizacja pierwszego będzie naszym sukcesem, który zadziała mobilizująco i spowoduje, że kolejny rozpoczniemy z nową energią.

Osiąganie celu drobnymi krokami ma same zalety. Stopniując trudność, zmniejszamy prawdopodobieństwo porzucenia nowych zachowań jako nieosiągalnych. Nie ryzykujemy porażki już na wstępie, a niestety im więcej niepowodzeń, tym trudniej zacząć kolejny raz,  bo nabieramy pewności, że to niewykonalne. Natomiast dzięki rozłożeniu celu na części, jesteśmy w stanie osiągnąć więcej niż przy rzucaniu się od razu na głęboką wodę, czyli nasze postanowienia mogą prowadzić do jeszcze większych, lepszych i trwalszych zmian.   Wzmacniani drobnymi sukcesami, utrzymujemy motywację, doświadczamy więcej przyjemnych emocji, częściej myślimy o sobie dobrze. Niestety atmosfera towarzysząca świętowaniu nowego roku sprzyja wielkim postanowieniom i mierzeniu siły na zamiary.