CZY WARTO IŚĆ DO PSYCHOLOGA?

„Natura dała nam dwoje oczu, dwoje uszu, ale tylko jeden język po to, abyśmy więcej patrzyli i słuchali, niż mówili.” (Sokrates)

W komunikacji z drugim człowiekiem dzieje się często też tak, że patrzymy i nie widzimy, słuchamy i nie słyszymy! A ile mówimy! Warto się nad tym zatrzymać i zastanowić, jak my sami wchodzimy w relacje i czy możemy być pomocni innym. 

Słuchamy, ale czy słyszymy?

Jednym z kluczowych elementów komunikacji jest postawa niewiedzy o osobie, z którą jesteśmy w dialogu, czyli podejście, że nie wiemy niczego lepiej i więcej, niż ona sama, bo to jej spraw dotyczy rozmowa, jest ona zatem największym znawcą swojego życia. Każdy jest inny i inną ma historię, problem oraz pomysły rozwiązania. Ciekawość drugiego człowieka to klucz do możliwości odkrycia jego indywidualnego świata i zaoferowania pomocy, której potrzebuje.

Aktywne słuchanie

Innym ważnym czynnikiem jest aktywne słuchanie, czyli umiejętność komunikacyjna polegająca na szczególnym nastawieniu na osobę, z którą rozmawiamy. Wyraża się to jej akceptacją, otoczeniem uwagą, dawaniem przestrzeni na wyrażanie wszystkiego, co ma do powiedzenia, pozostawaniem w kontakcie wzrokowym, a także sygnalizowaniem, że za nią podążamy. Partner w rozmowie powinien mieć poczucie, że naprawdę słuchamy a nie tylko słyszymy.

Jeśli pozwolimy sobie na aktywne słuchanie osoby, o której niewiele wiemy, łatwiej będzie nam pomóc w rozwiązaniu jej problemu. Aby tak się stało, czasem wystarczy po prostu dobra rozmowa z drugim człowiekiem – przyjacielem, parterem czy rodzicem. Dlaczego? Bo osoba słuchająca nas jest w innej relacji z problemem niż my, podchodzi do niego bez tych emocji, które nam towarzyszą (czyli przeżywa nasze zmartwienie w inny sposób), co pozwala jej analizować naszą sytuację z innej strony i zauważyć coś, czego my nie dostrzegamy.

Rozmowa z psychologiem

Ważne w rozmowie jest wsłuchanie się w drugiego człowieka, obserwacja jego zachowania, sposobu wyrażania emocji i wielu innych czynników komunikacji werbalnej jak i niewerbalnej. Naturalnie nie robimy tego w przelotnej wymianie zdań, a w angażujących dialogach korzystamy z tych narzędzi mniej lub bardziej. Inaczej sprawa wygląda w profesjonalnym kontakcie z psychologiem lub psychoterapeutą.

Rozmowa z psychologiem jest taką formą komunikacji, w której wszystkie wymienione wyżej elementy są obowiązkowe. Taki sposób przyjmowania pacjenta, pozwala nam jego rozumieć oraz stwarza warunki, by on sam, z naszą pomocą, docierał do obszarów i wiedzy o sobie, które na co dzień są niedostępne. Pomaga na pełniejsze wykorzystanie szans i osobistego potencjału.

Skuteczna pomoc psychologa

Psycholog wzmacnia pacjenta w jego rozpoznawaniu znaczenia trudności, z którymi się zmaga oraz poszukiwaniu nowych, skutecznych rozwiązań. Może to być początkiem zmiany życiowej i poprawy samopoczucia. Dobra, skuteczna rozmowa z psychologiem jest możliwa, kiedy darzymy go zaufaniem, czujemy, że jesteśmy rozumiani i bezwarunkowo akceptowani.

Efektem udzielania pomocy przez psychologa jest zaspokojenie potrzeb osoby wspieranej. Jego narzędzia pracy to, m.in.:

• gotowość do słuchania i nieoceniania,
• otwartość i tolerancja,
• empatia,
• wrażliwość etyczna.

Lecząca moc rozmowy

Jednym z podstawowych warunków zdrowia psychicznego jest wsparcie społeczne, czyli kontakt z osobami w naszym otoczeniu. Jego celem jest zmniejszenie stresu poprzez towarzyszenie, tworzenie poczucia przynależności, bezpieczeństwa i nadziei oraz zbliżenie do rozwiązania problemu.

Rozmowa z psychologiem jest właśnie takim wsparciem, z tym że ta relacja, w przeciwieństwie do innych, ma charakter niesymetryczny. Oznacza to, że rozmowa poświęcona jest wyłącznie pacjentowi, psycholog nie opowiada o sobie, jest uważny tylko na sprawy pacjenta, nie ma tu zasady wzajemności. Dzięki temu, że psycholog bezpośrednio nie uczestniczy w życiu pacjenta, nie jest bezpośrednim świadkiem codziennych sytuacji, ma możliwość spojrzeć na problemy z boku, świeżym okiem.

Czym różni się rozmowa z psychologiem od rozmowy z przyjacielem?

• W relacji towarzyskiej druga strona oczekuje wzajemności i docenienia. Psycholog tego nie wymaga.  
• Pomoc koleżeńska nie jest obiektywna. Psycholog skupia się na poznaniu perspektywy pacjenta.
• Przyjaciel nie musi zachowywać dyskrecji. Psychologa obowiązuje tajemnica zawodowa.
• Znajomy może czuć się przeciążony problemami drugiej osoby i bezradny w poradzeniu sobie z tym. Psycholog umie w zdrowy sposób przyjmować to, co usłyszy.
• Nie wszystko można powiedzieć bliskiej osobie, np. z tego powodu, aby nie zagrozić relacji. Psycholog nie pracuje z osobą, którą zna czy jest z nią spokrewniony.
• Wsparcie przyjaciela jest wyrywkowe. Spotkania z psychologiem są regularne i zawsze dotyczą celu, na który umawiają się specjalista z pacjentem.

Co daje rozmowa z psychologiem?

• Jednym z zysków jest odnalezienie nowych strategii radzenia sobie i poprawa samopoczucia.
• Psycholog jako diagnostyk może zauważyć symptomy, które wpływają na obniżenie stanu zdrowia psychicznego i zastosować odpowiednie interwencje, w tym zalecenie konsultacji z psychiatrą.
• Działania prewencyjne podejmowane przez psychologa, jak np. wzmacnianie zasobów pacjenta, czyli wszystkiego, co jest źródłem jego siły (potencjał, kreatywność, inteligencja, motywacja, energia itd.) wpływają na obniżenie prawdopodobieństwa wystąpienia u niego zaburzeń i innych problemów w funkcjonowaniu społecznym, psychicznym oraz somatycznym.
• Budowanie i utrzymywanie dobrych relacji z innymi ludźmi jest niezwykle ważne dla zdrowego funkcjonowania. Dzięki psychologowi możemy dowiedzieć się, jak budujemy relacje i co po naszej stronie to utrudnia, jeśli doświadczamy w tym obszarze kłopotów. Możemy nauczyć się lepiej rozumieć potrzeby innych osób, starać się brać pod uwagę ich inny punkt widzenia, radzić sobie z konfliktami i komunikować się efektywniej.
• Praca z psychologiem daje wsparcie emocjonalne w trudnych sytuacjach poprzez możliwość podzielenia się swoimi obawami, lękami czy smutkami. Może być pomocna w radzeniu sobie z nimi, znajdowaniu zdrowszych reakcji, rozwijaniu narzędzi do radzenia sobie z trudnościami.
• W rozmowie ze specjalistą możemy zidentyfikować przyczyny nawet najbardziej utrwalonych problemów, zdobyć głębszą wiedzę o sobie i zrozumienie swojego przeżywania. Mamy szansę dobrze rozpoznać swoje myśli, uczucia i zachowania.
• Poza dialogiem terapeutycznym, ważny element pracy psychologa stanowi psychoedukacja, której celem jest dostarczenie informacji sprzyjających lepszemu radzeniu sobie z danym problemem.
• Psycholog pomaga w stanie dużego napięcia emocjonalnego, przerażenia, poczucia utraty kontroli, bezradności, dezorganizacji zachowania, objawów somatycznych itp. Wspiera odzyskanie zdolności do samodzielnego rozwiązania kryzysu i przywrócenie równowagi psychicznej.
• Rozmowa z psychologiem oparta na pozytywnej więzi wpływa na wzbudzanie nadziei oraz uzyskiwanie poczucia sensu, pomaga w osiąganiu zamierzonych celów. Psycholog towarzyszy w niepowodzeniach, pomaga w pozytywnych przewartościowaniach, zachęca do samorealizacji, podejmowania działań, których pacjent potrzebuje, ale widzi jako przekraczające jego możliwości.

Dlaczego zatem warto korzystać z pomocy psychologa?

Bo możemy popatrzeć na problem jeszcze jego oczami i słuchać jego uszami, co daje nam możliwość szerszej i głębszej perspektywy w rozumieniu swoich trudności i szukania rozwiązań w bezpiecznych warunkach.

Agnieszka Pach

Psycholog, psychoterapeuta